{नेपाल बंगलादेश व्यापार} १३ वर्षमा पनि सफल भएन पारवहन मार्ग

प्रकाश पौडेल

२१ असार/ मेचीनगर झापा
नेपालले फूलबारी बंगलावन्ध पारवहन मार्ग उपभोग गर्न पाएको १३ वर्षमा पनि कुनै सफलता हात पार्न सकेको छैन । नेपाल, भारत र बंगलादेशबीच २०५४ सालमा भएको त्रिपक्षीय सम्झौताका आधारमा नेपालले फूलवारी–बंगलाबन्ध पारवहन मार्ग उपभोग गर्न पाएको हो । तर यो मार्गबाट खासै व्यापारमा वृद्धि भएको देखिदैन । बंगालादेशको सिमानाबाट ५० किलोमिटर टाढा मात्र भन्सार कार्यालय छ । यसको पूर्ण फाइदा भारतीय बन्दरगाहमा पुगेको देखिन्छ । भारतीय बन्दरगाहमा हुने झन्झट, ढिलासुस्ती र एकाधिकारले गर्दा पनि नेपाललाई यो पारवहान मार्गवाट उपेक्षित सफलता हात पर्न नसकेको हो ।
हाल, अलैची, अम्रिसो, अदुवा, टमाटर, सुन्तला, मह, बन्दागोभी, रोजीन टर्पाइन, चाउचाउ, चियापत्ती, गुवा सुपारी प्लाइउड तेजपत्ता लगायतका नेपाली उत्पादनहरुको बंगलादेशमा अत्याधिक माग गरिएको छ । तर मागको ५ प्रतिशत पनि निर्यात हुन सकिरहेको छैन । साथै बंगलादेशी उत्पादनहरु समेत नेपाली बजारमा आइपुग्न सकेको छैन् । सनपाट, वेस्टकरन गार्मेन्ट, ईट्टा, मेृलामाइन, माटा, सिद्राको सुकटी लगायतका बंगलादेशमा उत्पादन गरिएका बस्तुहरुको माग नेपाली बजारमा पनि अत्याधिक रहेको छ ।
बंगलादेश र नेपाल बीचको व्यापारमा देखिएको उदासिनताको प्रमुख कारण भन्सार प्रक्रियाको झन्झटिलोपन नै हो । मेचीनगरमा ४० करोडको हाराहारीमा सुख्खा बन्दरगाह (आईसीडी) को सञ्चालन भइसकेको अवस्था छ । तर भारतको नाका पानीटंकी र बंगलादेशको नाका फूलबारीमा बन्दरगाहको निर्माण हुन सकिरहेको छैन । जसको फलस्वरुप पारवहान मार्गवाट तेस्रो देश व्यापारमा नेपाल असफल भएको हो । यो पारवहन मार्ग सफल पार्न र तेस्रो देश व्यापारमा सफल पार्न अहिले मेचीनगरका व्यवसायीहरु लागिपरेका छन् । भारत र बंगलादेश सरकारसंग सुविधा तथा व्यापार विस्तारका लागि नेपाल सरकारले विशेष पहल गर्नुपर्ने व्यवसायीहरु बताउँछन् ।

यसैक्रममा मेची उद्योग बाणिज्य संघ, नेपाल सरकार वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयको संयुक्त आयोजनामा क्षेत्रिय तथा द्धिपक्षिय व्यापार अभिवृद्धि विषयक अन्तरक्रिया कार्यकम सम्पन्न भएको छ ।